Jakie są podstawowe wymagania podczas ubiegania się o zezwolenie na pracę dla pracownika spoza Polski? Jakie przepisy regulują kwestię legalizacji pobytu? To pytania, na które w dzisiejszym środowisku biznesowym, kiedy przedsiębiorcy chętnie zatrudniają cudzoziemców warto znać odpowiedź.
Podstawowe wymagania prawne dotyczące zatrudniania cudzoziemców
Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce reguluje ustawa z 20 kwietnia 2004 roku, o promocji zatrudnienia i instytucjach pracy. Według niej, każdy cudzoziemiec, który chce podjąć pracę na terenie Polski musi posiadać zezwolenie na pracę i legalnie przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Czy zatrudnianie cudzoziemców wymaga specjalnego zezwolenia na pracę?
Głównym wymogiem przy zatrudnianiu cudzoziemców jest posiadanie przez nich zezwolenia na pracę. O takie zezwolenie do wykonywania pracy na terytorium Polski wnioskuje do właściwego dla sprawy wojewody podmiot powierzający pracę – pracodawca.
Zatrudnienie cudzoziemców może też odbywać się w ramach zezwolenia na pracę sezonową. Mogą je uzyskać wszyscy obywateli państw spoza UE i EOG i dotyczy podejmowania pracy w rolnictwie, leśnictwie, czy gastronomii. Zezwolenie na pracę sezonową jest wydawany przez starostę na nie dłużej niż 9 miesięcy w roku.
Zatrudnienie cudzoziemców a pobyt stały i pobyt czasowy
Pobyt stały to zezwolenie, które pozwala cudzoziemcom osiedlić się i pracować w Polsce, a także swobodnie przemieszczać się po innych krajach strefy Schengen (do 90 dni w ciągu pół roku).
W Polsce wydawane są dwa rodzaje zezwolenia na stały pobyt cudzoziemca:
- Pobyt stały dla posiadaczy Karty Polaka lub polskiego pochodzenia,
- Pobyt rezydenta długoterminowego UE, o który mogą ubiegać się cudzoziemcy, którzy legalnie przebywali i pracowali w Polsce przez ostatnie 5 lat, opłacając składki ZUS i zdając egzamin z języka polskiego.
W kontekście zatrudnienia cudzoziemców, posiadanie zezwolenia na pobyt stały w Polsce upoważnia cudzoziemców do swobodnego dostępu do rynku pracy, zakładania i prowadzenia własnej firmy, a także rekrutacji do instytucji edukacyjnych.
Z kolei zezwolenie na pobyt czasowy to dokument, który upoważnia cudzoziemców do legalnego przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres od 3 miesięcy do 3 lat. Obcokrajowcy posiadający zezwolenia na pobyt czasowy mogą podejmować zatrudnienie i zakładać i prowadzić własną działalność gospodarczą.
Po pięciu latach pobytu na podstawie zezwolenia czasowego, cudzoziemcy mają możliwość ubiegania się o status rezydenta długoterminowego UE (pobyt stały), a następnie o obywatelstwo Rzeczypospolitej Polskiej.
Zatrudnianie bez zezwolenia na pracę
Obywatele Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego nie tylko mogą swobodnie poruszać się po Unii Europejskiej, ale też mogą podjąć pracę bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę, by zostać zatrudnionym w Polsce.
Do wykonywania pracy na terytorium Polski bez zezwolenia na pracę dopuszcza się również:
- rodziny obywateli państw z Unii Europejskiej,
- rodziny obywateli państw z Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii,
- cudzoziemców, którzy posiadają status uchodźcy,
- osoby posiadające Kartę Polaka,
- nauczycieli obcych języków w instytucjach oświatowych,
- absolwentów szkół ponadgimnazjalnych w Polsce,
- studentów w trakcie nauki w Polsce.
Zatrudnienie na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi
Istnieje możliwość zatrudnienia obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy na podstawie uproszczonej procedury zatrudniania cudzoziemców.
Wymaga złożenia przez pracodawcę oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi w Powiatowym Urzędzie Pracy i uzyskania wpisu do ewidencji oświadczeń.
Dodatkowo, w ramach pomocy obywatelom Ukrainy, dopuszczalne jest też zatrudnianie ich na podstawie powiadomienia o powierzeniu wykonywania pracy.
Dokumenty potrzebne do legalnego zatrudnienia cudzoziemca
Aby uzyskać wpis do ewidencji oświadczeń, pracodawca musi złożyć oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi do odpowiedniego Urzędu Pracy. Potrzebne będzie dołączenie takich dokumentów jak:
- Oświadczenie o niekaralności podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi
- Dokument tożsamości
- Pełnomocnictwo w sprawach administracyjnych (jeśli oświadczenie jest składane przez pełnomocnika)
- Potwierdzenie uiszczenia opłaty skarbowej za pełnomocnictwo (jeśli oświadczenie jest składane przez pełnomocnika)
- Dowód wniesienia opłaty za złożenie oświadczenia.
Jakie są obowiązki pracodawcy wobec zatrudnionych cudzoziemców?
Aby legalne zatrudnienie cudzoziemca było możliwe, przed rozpoczęciem pracy pracodawca musi sprawdzić dokument legalizujący pobyt cudzoziemca na terenie Polski i przechowywać jego kopię przez cały okres zatrudnienia.
W przypadku wykonywania pracy przez cudzoziemca na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, pracodawca ma obowiązek pisemnego poinformowania Urzędu Pracy o podjęciu pracy, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy.
Natomiast w przypadku zatrudnienia cudzoziemca z Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii, pracodawca ma obowiązek zgłoszenia go do ubezpieczenia zdrowotnego i społecznego, chyba że wykonuje pracę na podstawie umowy o dzieło. Zgłoszenie musi zostać złożone najpóźniej do 7 dni od rozpoczęcia pracy, a wysokość stawek powinna być zgodna z obowiązującymi przepisami.
Wynagrodzenie i warunki pracy cudzoziemców
Cudzoziemiec ma prawo do otrzymywania wynagrodzenia za wykonywaną pracę w wysokości nie mniejszej niż minimalna płaca i minimalna stawka godzinowa.
W 2024 roku to 4242 zł brutto, a od lipca 4300 zł brutto. Natomiast minimalna stawka godzinowa wynosi 27,70 zł brutto, a od lipca 28,10 brutto.
Aby stosunek pracy był w pełni legalny, cudzoziemiec musi być zatrudniony na podstawie pisemnej umowy, przetłumaczonej na język znany przez obcokrajowca.
Pracodawca ma również obowiązek zgłoszenia cudzoziemca do ubezpieczeń zdrowotnych i ubezpieczeń społecznych, nie później niż 7 dni od rozpoczęcia wykonywania pracy. Daje to pracownikowi prawo do korzystania ze świadczeń chorobowych, świadczeń macierzyńskich i bezpłatnego korzystania z usług służby zdrowia.
Konsekwencje nielegalnego zatrudnienia cudzoziemców
Zatrudnienie cudzoziemców, którzy nie posiadają zezwolenia na pobyt czasowy, stały lub na wykonywanie pracy na terytorium Polski, a także nie podlegają zwolnieniu z posiadania zezwolenia na pracę jest działaniem nielegalnym.
W konsekwencji, na pracodawcę nielegalnie zatrudniającego cudzoziemców może zostać nałożona kara grzywny w wysokości od 1 000 zł do 30 000 zł. Niezgodne z prawem jest również zatrudnianie cudzoziemców na gorszych warunkach, niż te, które obowiązują obywateli Polski.
Aby zatrudnienie cudzoziemca było w pełni zgodne z prawem, pracodawca ma obowiązek:
- zażądania od cudzoziemca okazania zezwolenia na pracę lub pobyt w Polsce,
- przechowywania kopii dokumenty przez cały okres zatrudnienia cudzoziemca,
- zgłoszenia obcokrajowca do ubezpieczeń społecznych.
Pomoc w zatrudnieniu cudzoziemców przez Siiamii
Jesteśmy firmą świadczącą usługi prawne i księgowe. Wspieramy przedsiębiorców w przechodzeniu przez proces zatrudniania cudzoziemców i spełnianiu obowiązku posiadania zezwolenia na wykonywanie pracy, zezwolenia na pobyt czasowy, czy pobyt stały.
Posiadamy doświadczenie w przygotowywaniu dokumentów w celu uzyskania zezwolenia na pobyt w różnych sytuacjach.
Nasi wysoko wykwalifikowani prawnicy, są gotowi do szczegółowego wyjaśnienia wszystkich zawiłości związanych z procesem uzyskiwania zezwolenia na pobyt i pomocy klientom w różnych sytuacjach. Współpracujemy zarówno z osobami prywatnymi, jak i przedsiębiorstwami.
Służymy wsparciem, udzielamy konsultacji i pomagamy w przygotowywaniu kompleksowego pakietu dokumentów dla każdego klienta.
- Szczegółowo informujemy o przebiegu procedury.
- Koordynujemy zbieranie dokumentów i ich składanie w Urzędzie.
- Monitorujemy status wniosku, przyjmujemy korespondencję i w razie potrzeby przygotowujemy dodatkowe dokumenty dla Urzędu.
Skorzystaj z naszych usług, świadczonych zgodnie z obowiązującym prawem!
