Pierwszym krokiem jest sprawdzenie, czy masz ku temu podstawy. Oto kilka głównych kategorii cudzoziemców, którzy mają możliwość uzyskania zezwolenia na pobyt stały w Polsce:
- posiadacze Karty Polaka. Trzeba też na stałe mieszkać w kraju, tu pracować lub prowadzić działalność gospodarczą (założyć JDG, zarejestrować spółkę). Nie musisz zdawać żadnych egzaminów, przechodzić rozmów kwalifikacyjnych ani potwierdzać znajomości języka polskiego. Tak naprawdę jest to najłatwiejszy i najszybszy sposób: wymienić Kartę Polaka na pobyt stały. Dodatkowo istnieje możliwość otrzymania pomocy finansowej od państwa. Rok po uzyskaniu stałego pobytu pojawia się prawo do ubiegania się o obywatelstwo;
- posiadacze polskiego pochodzenia. Potrzebujesz dokumentu potwierdzającego polskie pochodzenie – dokumenty muszą być wystawione przed 1991 rokiem. Jeżeli w zaświadczeniu wskazano narodowość jednego z rodziców „Polak/Polka”, ale samo zaświadczenie zostało wydane po 1991 r. (w tym powtórne), to należy przedstawić świadectwo o urodzeniu jednego z rodziców, dziadków lub dwóch pradziadków. Konieczne jest również zamieszkiwanie w Polsce, posiadanie tu umowy o pracę lub prowadzenie działalności gospodarczej. Przed wydaniem karty będziesz proszony o zdanie wywiadu w języku polskim o historii, geografii i cechach narodowych. Możesz uzyskać stały pobyt w RP na podstawie polskiego pochodzenia od razu po przyjeździe do kraju, a po kolejnych 2 latach – obywatelstwo;
- zamieszkujące w Polsce od ponad 5 lat. Zamieszkanie w kraju w ciągu 5 lat uprawnia obcokrajowca do otrzymania karty rezydenta długoterminowego UE, ale trzeba mieć umowę o pracę lub prowadzić działalność gospodarczą, a także zdać egzamin ze znajomości języka polskiego (lub posiadać zaświadczenie o ukończeniu polskiej placówki oświatowej). Podsumowując, pobyt stały do pracy w Polsce można uzyskać po pięciu latach, a obywatelstwo po 10 latach zamieszkiwania w kraju.
Do uzyskania pobytu są upoważnione także osoby, których małżonek/małżonka jest obywatelem Polski lub ma tu stałe miejsce zamieszkania (pod warunkiem, że małżeństwo zawarto minimum 3 lata temu, a przebywanie w kraju na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy trwa minimum 2 lata) oraz ofiary handlu ludźmi (które otrzymały już zezwolenie na pobyt na tej podstawie i mieszkały w kraju dłużej niż rok).
Dzieci mogą otrzymać pobyt stały, jeśli urodziły się w Polsce, a jedno z rodziców posiada już kartę rezydenta długoterminowego UE lub byłą kartę pobytu.
Jeżeli istnieje podstawa prawna do uzyskania pobytu, drugim krokiem będzie zebranie pakietu dokumentów. Na pewno będziesz potrzebować:
- paszportu i kopii WSZYSTKICH jego stron;
- formularz zgłoszeniowy;
- aktualne zdjęcia;
- akty urodzenia, akty małżeństwa (rozwodu) oraz ich tłumaczenia i odpisy;
- potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej.
To, czy konieczne będzie złożenie dodatkowych dokumentów, zależy od wybranej podstawy ubiegania się o pobyt: może to być Karta Polaka, zaświadczenie o znajomości języka polskiego, aktu urodzenia, dokument potwierdzający polskie pochodzenie itd.
Przygotowany komplet dokumentów przesyłany jest do urzędu wojewódzkiego osobiście lub za pośrednictwem poczty. Następnie należy złożyć dane biometryczne (odciski linii papilarnych), dołączyć dodatkowe dokumenty na żądanie inspektora, a także przejść rozmowę z przedstawicielem urzędu w języku polskim (jeśli to będzie wymagane).
Ostatni etap – uzyskanie statusu rezydenta i wydanie karty w urzędzie.
